CBS

CBS: Applicaties agile vernieuwen voor een data-gedreven toekomst

Het CBS levert als het statistiekbureau van Nederland met betrouwbare statistische informatie en data inzicht in maatschappelijke vraagstukken. De organisatie heeft een grootscheepse vernieuwing van het applicatielandschap achter de rug. In vijf jaar zijn met hulp van Valid de applicaties voor het verwerven van gegevens gemoderniseerd, op basis van het agile development.

Wie het nieuws volgt, hoort heel wat meningen. Het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) beschikt over de feiten. Grote beleidsbeslissingen in het kabinet, het parlement, op de ministeries maar ook in de bestuurs- en directiekamers van ons land worden mede genomen op basis van door het CBS aangeleverde informatie.

Het CBS hanteert state-of-the art technieken om data te verzamelen, analyseren en publiceren en boort doorlopend nieuwe databronnen aan. Het CBS onderzoekt ook nieuwe methoden zoals de inzet van Artificial Intelligence (AI) om nieuwe statistieken te ontwikkelen of om bestaande te verbeteren. Dit kan allemaal niet zonder technologie. Vandaar dat IT de ruggengraat is van het CBS.

Uitdaging: modernisering van het applicatielandschap

De eerste stap in het maken van statistieken is het verzamelen van data, het zogenaamde waarneemproces. Er worden bijvoorbeeld respondenten bevraagd en externe bronnen aangeboord, zoals het Kadaster of de RDW.

De IT van het waarneemproces raakte steeds verouderder. Er was een lappendeken ontstaan van zo’n tachtig systemen en applicaties, elk met hun eigen look and feel. Dit maakte onderhoud en beheer steeds lastiger en duurder. Innovatie werd belemmerd, zoals de mogelijkheid om vragen te beantwoorden via tablet en smartphone – inmiddels de gewoonste zaak ter wereld. “Dat moest anders”, zegt Joost Huurman, directeur R&D bij het CBS.

Grootschalige vernieuwing was nodig om verder te komen. Tijdens de verbouwing moest de winkel wel open blijven;  bestaand onderzoekswerk mocht niet in het gedrang komen. Een agile, lean-and-mean-aanpak had de voorkeur. Gezien de voorziene lange tijdsduur van het complete programma, was het wenselijk om tussentijds al producten te kunnen gebruiken.

Valid werd om hulp gevraagd, omdat er al een lange leveranciersrelatie bestond. Het CBS neemt bij Valid diensten af op het gebied van IT Services, applicatieontwikkeling en projectmanagement.

Kantoor CBS
CBS
Oplossing: Agile Development

Het CBS besloot het applicatielandschap voor dataverzameling te stroomlijnen, te consolideren en te standaardiseren in één omgeving. Ook is nieuwe functionaliteit ontwikkeld, zoals ondersteuning voor tablets en smartphones. Tijdens het programma zijn statistieken gefaseerd overgezet naar de nieuwe systemen.

Valid hielp met name op het gebied van projectmanagement, ketentesten en development. Er werden drie bepalende keuzes gemaakt:

1. Greenfield

Het CBS wilde niet voortbouwen op het bestaande, maar compleet opnieuw beginnen. Als eerste is de functionaliteit voor online enquêtes vernieuwd en van daaruit is verder gewerkt. Toussaint Janken, agile coach en scrum master: “We zijn klein begonnen met de aansluiting van het waarneemkanaal voor internetenquêtes, inclusief koppelingen. Daarmee moest het mogelijk zijn om een eerste onderzoek met eenvoudig ontwerp in productie te nemen. Wat we hebben gebouwd kun je vergelijken met de motor van een auto. Je ziet hem niet maar hij drijft alles aan. Deze motor hebben we aangesloten op legacy-systemen. Het gezondheidsonderzoek is toen als eerste live gegaan. Van daaruit zijn snel nieuwe applicaties met koppelingen tot stand gekomen. Door een modulaire opbouw kunnen nieuw applicatie in de toekomst de plaats innemen van oude.”

2. Agile

Het CBS ging als gezegd voor modernisering volgens agile, en dus niet volgens de klassieke watervalmethode.  Daarbij wordt eerst een programma van eisen wordt opgesteld en volgt doorgaans een lang ontwikkeltraject. Vervolgens wordt het resultaat opgeleverd aan de gebruikersorganisatie. Maar tegen die tijd zijn de eisen van de organisatie meestal veranderd, en sluit het opgeleverde resultaat niet meer aan op de behoeften.

Bij agile development wordt het ontwikkeltraject echter in kleine brokjes opgedeeld. Gebruikers krijgen snel resultaat te zien en kunnen direct ingrijpen als ze vinden dat iets anders moet.

3. DevOps – ontwikkelaars doen ook beheer

Van oudsher wordt het beheer van applicaties na oplevering overgedragen aan een beheerorganisatie. Het CBS koos ervoor het beheer bij de scrum-teams te houden. Huurman: “Ontwikkelaars weten uitstekend hoe de applicaties in elkaar zitten; ze hebben deze immers zelf gemaakt. Als je dat moet uitleggen aan een ander, krijg je ruis op de lijn.”

Voordeel van de samenwerking: fricties weggenomen

Huurman: “Valid heeft goed werk gedaan, zowel in de bouw als bij de transitie naar nieuwe situatie. De mensen van Valid hebben veel kennis en ervaring en zijn prettig proactief. Een specialist van Valid heeft geholpen om de scrum-teams verder te ontwikkelen. Valid speelde verder een belangrijke rol in het opzetten en uitvoeren van tests, en was van meerwaarde bij het wegnemen van fricties die altijd optreden in dit soort trajecten.”

“Wat we hebben gebouwd kun je vergelijken met de motor van een auto. Je ziet hem niet maar hij drijft alles aan.”

Joost Huurman R&D director CBS
Valid – man, vrouw
Valid – vrouw man overleg werkplek
Het resultaat: toekomstbestendig applicatielandschap

Het ontwikkelen van het nieuwe landschap koste meer tijd dan voorzien, maar beef ruim binnen het budget. Alle onderzoeken zijn overgezet naar nieuwe systemen, legacy is uitgefaseerd. Voor het verzamelen van gegevens is stap voor stap een nieuwe procesketen ingevoerd met bijbehorend IT-landschap. De bedrijfscontinuïteit op het gebied van waarnemen is zodoende gewaarborgd voor tien tot vijftien jaar.

Het CBS beschikt nu over een robuust applicatielandschap, waarin alle waarneemkanalen samenkomen: van externe bronnen tot face-to-face interviews. Het accent ligt op digitale toepassingen, zoals het gebruiken van gegevens uit externe bronnen en internetvragenlijsten. Maar ook functionaliteit voor persoonlijk en telefonisch interviewen is ingebouwd.

Nieuwe waarneemkanalen kunnen eenvoudig worden toegevoegd en verouderde makkelijk afgevoerd. Dit geeft flexibiliteit om in te springen op nieuwe ontwikkelingen, terwijl de motor van de logistiek gewoon in stand blijft.

CBS
  • Bestaat sinds 1899
  • Werkt per jaar aan zo’n 600 onderzoeken
  • Ongeveer 25 thema’s waaronder werken, wonen, gezondheid, demografie, economie, natuur en milieu
  • Onderzoek heeft geleid tot zo’n 50.000 artikelen in kranten en op nieuwswebsites
  • De informatie is ook te vinden op de CBS-website en in databank StatLine
  • Daar staan ruim 4.600 datasets in met in totaal zo’n 15 miljard cijfers
Businessvoordelen
  • Het CBS kan voor onderzoek binnen de geldende wet- en regelgeving elk device inzetten
  • De look and feel van onderzoeken is aantrekkelijker gemaakt. Dat heeft een positief effect op de respons
  • Snelheid en efficiency zijn toegenomen. Veel zaken zijn geautomatiseerd die voorheen handmatig moesten worden gedaan, zoals het registreren van waarnemingen. Daardoor zijn ook minder controles nodig